สามพราน

โมเดล

อะคาเดมี่

"สามพรานโมเดล อะคาเดมี่" ก่อตั้งขึ้นเพื่อต่อยอดขยายงานของสามพรานโมเดล จากการถอดบทเรียนประสบการณ์ของภาคส่วนต่างๆที่ร่วมขับเคลื่อนห่วงโซ่คุณค่าอาหารอินทรีย์มาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดเป็นองค์ความรู้ที่พร้อมแบ่งปันให้กับเครือข่ายและผู้ที่สนใจ Sampran Model Academy ยังเป็นพื้นที่ส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการประสานความร่วมมือของภาคส่วนต่างๆ ในสังคม 

ก่อตั้งขึ้นเพื่อต่อยอดขยายงานของสามพรานโมเดล จากการถอดบทเรียนประสบการณ์ของภาคส่วนต่างๆที่ร่วมขับเคลื่อนห่วงโซ่คุณค่าอาหารอินทรีย์มาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดเป็นองค์ความรู้ที่พร้อมแบ่งปันให้กับเครือข่ายและผู้ที่สนใจ Sampran Model Academy ยังเป็นพื้นที่ส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการประสานความร่วมมือของภาคส่วนต่างๆ ในสังคม 

แลกเปลี่ยน

เป็นช่องทางสร้างการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และส่งเสริมความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่างๆ ในห่วงโซ่คุณค่าอินทรีย์

เปิดเส้นทางการเรียนรู้

การรวบรวมวิเคราะห์ข้อมูลจากเส้นทางการเรียนรู้ (Learning Journeys) ของสามพรานโมเดลและเครือข่ายพันธมิตร แนวคิดและประสบการณ์ของผู้เชี่ยวชาญสาขาต่างๆ ถอดบทเรียนและ สังเคราะห์เป็นองค์ความรู้ด้านต่างๆ 

สร้างสื่อการเรียนรู้

การถ่ายทอดความรู้ประสบการณ์ผ่านสื่อการเรียนรู้ เช่นบทความ รายงานการศึกษา วิดีโอคลิป การจัดโปรแกรมการเรียนรู้ กิจกรรม เวิร์คชอป เวทีเสวนา เป็นต้น

ภาคการศึกษา

การร่วมมือกับภาคการศึกษา เช่น มหาวิทยาลัย ในการศึกษาวิจัยเพื่อ    ต่อยอดและพัฒนาความรู้ในสาขาต่างๆ

จากการดำเนินงานของสามพรานโมเดลและพันธมิตร ที่ทำให้เกิดการเชื่อมต่อห่วงโซ่คุณค่าอินทรีย์และการพัฒนาระบบอาหารยั่งยืน นำสู่การถอดบทเรียนองค์ความรู้โดย Sampran Model Academy เพื่อแบ่งปันถ่ายทอดและต่อยอดการประยุกต์ใช้องค์ความรู้บนฐานการปฏิบัติจริงและมุ่งหวังให้เกิดการแลกเปลี่ยน ก่อเกิดความรู้ใหม่อย่างสม่ำเสมอ

องค์ความรู้ส่วนต้นน้ำ

องค์ความรู้ส่วนต้นน้ำ ได้แก่ การบริหารจัดการเกษตรอินทรีย์ (Organic Farming) ประกอบด้วย 

​

• “การบริหารจัดการพื้นที่และสิ่งแวดล้อมในแปลง” ทั้งที่เป็นที่ว่างเปล่า หรือที่อยู่อาศัย ที่ทำกิน ให้สามารถเป็นพื้นที่การทำเกษตรอินทรีย์ที่เหมาะสม สร้างประโยชน์ตามเป้าหมาย

• “การวางแผนการผลิต” มุ่งหวังให้เกิดการผลิตสินค้าที่สอดรับกับความต้องการตลาดและในคุณภาพและปริมาณที่เหมาะสม องค์ความรู้ครอบคลุมการประเมินศักยภาพพื้นที่ ทรัพยากร กำลังการผลิต และการประเมินความต้องการตลาด การวางแผนชนิดพืช ปริมาณ กระบวนการเพาะปลูก ระยะเวลาดำเนินการและเก็บเกี่ยว รวมถึงการจัดการต้นทุนและกำหนดราคาขาย

• “ระบบรับรองแบบมีส่วนร่วม” Participatory Guarantee System (PGS) เป็นองค์ความรู้เกี่ยวกับการจัดการแปลงและบริหารกลุ่มเพื่อให้เกิดระบบรับรองแบบมีส่วนร่วมที่ผู้ร่วมเครือข่ายได้มามีส่วนกำหนดข้อตกลงร่วม    ตรวจแปลงและแลกเปลี่ยนความรู้การทำเกษตรอินทรีย์ระหว่างกัน ทั้งนี้โดยอ้างอิงกับมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ที่เป็นที่ยอมรับในระดับสากลเพื่อส่งเสริมความเชื่อมั่นของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง

• “มาตรฐานเกษตรอินทรีย์” เป็นความรู้เกี่ยวกับมาตรฐานระดับสากลที่เป็นที่ยอมรับในตลาดต่างๆ ข้อกำหนดและการปฏิบัติตัวเพื่อสามารถขอรับรองมาตรฐาน โดยเฉพาะผู้ทำเกษตรอินทรีย์ที่ต้องการทำการค้ากับกลุ่มลูกค้าที่ต้องการใช้มาตรฐานเป็นปัจจัยประกอบการทำธุรกิจ เช่น ธุรกิจส่งออก เป็นต้น

• “การจัดการเมล็ดพันธุ์” ครอบคลุมกระบวนการจัดการเมล็ดพันธุ์ และการวางแผนการผลิตเมล็ดพันธุ์ในระบบเกษตรอินทรีย์เพื่อการอนุรักษ์พันธุกรรม เพื่อการผลิตไว้ใช้เองและในเชิงธุรกิจ 

• “การจัดการปัจจัยการผลิต” ได้แก่ การเลือกใช้ปัจจัยการผลิตประเภทต่างๆที่เข้ากันกับพื้นที่และบริบทการทำงาน การวางแผนประยุกต์ใช้ทรัพยากรที่มีมาผลิตปัจจัยให้เกิดประโยชน์สูงสุดและรู้จักวิธีการนำไปใช้ในเวลาและวิธีการที่เหมาะสม 

• “การเพาะปลูกดูแลผลผลิต” ครอบคลุมความรู้ในกระบวนการผลิตพืชอินทรีย์ตลอดจนการปฏิบัติดูแลรักษาให้ได้ผลผลิตเพื่อการบริโภคหรือจำหน่าย

• “การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว” เป็นความรู้ในวิธีการและระยะเวลาที่เหมาะสมกับการเก็บเกี่ยว และวิธีการทำความสะอาด ตัดแต่ง คัดเลือก บรรจุหีบห่อ เก็บรักษาและจัดการขนส่งทั้งนี้เพื่อให้สามารถคงคุณค่าการผลิต ลดการสูญเสีย บริหารต้นทุนและนำส่งสินค้าที่มีคุณภาพ

องค์ความรู้ส่วนกลางน้ำ

องค์ความรู้ส่วนกลางน้ำ ได้แก่ งานบริหารจัดการธุรกิจและช่องทางเพื่อให้เกิดการเชื่อมต่อระหว่างแหล่งผลิตต้นน้ำไปสู่ตลาดและผู้บริโภค โดยดำเนินการตามแนวทางธุรกิจเกื้อกูลสังคม (Inclusive Business) ประกอบด้วย หลักการสร้างคุณค่าร่วม (Creating Shared Value) คือการบริหารธุรกิจเพื่อสร้างผลประกอบการพร้อมกันกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนซึ่งเป็นแนวทางการทำงานของสามพรานโมเดลที่มุ่งสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบโดยให้ทุกคนมามีส่วนร่วมขับเคลื่อน การบริหารจัดการครอบคลุมตั้งแต่การวิเคราะห์สถานการณ์ การวางแผนธุรกิจ การออกแบบกลยุทธ์ตั้งแต่ส่วนการจัดหาวัตถุดิบถึงการผลิต การขนส่ง การตลาด การเงิน การบริหารทรัพยากรบุคคล และอื่นๆ โดยมีตัวอย่างการดำเนินธุรกิจเกื้อกูลสังคม ได้แก่ 

• “การท่องเที่ยววิถีอินทรีย์” (Organic Tourism) เป็นการถอดบทเรียนประสบการณ์ของสวนสามพรานและการทำงานของสามพรานโมเดลในโครงการ Organic Tourism เพื่อส่งเสริมให้เกิดต้นแบบและเครือข่ายผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยว เช่น โรงแรม ร้านอาหาร ที่มีบทบาทเชื่อมโยงกับเกษตรกรและผู้บริโภค ครอบคลุมการเรียนรู้การจัดซื้อแบบเกื้อกูล การสร้างสรรค์สินค้าบริการวิถีอินทรีย์ การจัดการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอินทรีย์ การสร้างการมีส่วนร่วมกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น เกษตรกรให้มีการรวมกลุ่มทำเกษตรอินทรีย์ ความร่วมมือกับภาครัฐ เอกชน สื่อมวลชน ประชาสังคม เป็นต้น 

• “การบริหารตลาดสีเขียว” เป็นองค์ความรู้จากการถอดบทเรียนการดำเนินงานของตลาดสุขใจและการศึกษาจากช่องทางตลาดอื่นๆ ทั้งในและต่างประเทศ มีเป้าหมายเพื่อให้เกิดการกระจายสินค้าเกษตรอินทรีย์สู่ผู้บริโภคได้อย่างกว้างขวาง เป็นการสร้างโอกาสธุรกิจให้กับเกษตรกรและยังเป็นพื้นที่สร้างความสัมพันธ์ของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในห่วงโซ่คุณค่า องค์ความรู้มีตั้งแต่การคัดเลือกและจัดสรรสินค้า ผู้ค้า การนำระบบรับรองแบบมีส่วนร่วม (PGS) มาช่วยในการบริหารจัดการโดยให้เกิดความร่วมมือกันระหว่างผู้ค้ากับผู้บริโภค การสื่อสาร และการจัดกิจกรรมส่งเสริมการตลาดและการขาย

องค์ความรู้ส่วนปลายน้ำ

องค์ความรู้ส่วนปลายน้ำ ได้แก่ วิถีอินทรีย์และการตลาดเกษตรอินทรีย์ ประกอบด้วย 

​

• “วิถีอินทรีย์” มีหลากหลายมิติตั้งแต่เรื่องอาหาร การดูแลสุขภาพองค์รวม ไลฟ์สไตล์ สิ่งแวดล้อม การเรียนรู้วิถีการดำรงชีวิตเป็นประโยชน์กับผู้บริโภคและผู้ประกอบการที่สนใจสร้างสรรค์สินค้าบริการเพื่อตอบโจทย์ความต้องการตามวิถีอินทรีย์ 

• “การตลาดสินค้าเกษตรอินทรีย์” ครอบคลุมการวิเคราะห์สถานการณ์และแนวโน้มตลาดทั้งในและต่างประเทศ เพื่อสามารถวางแผนนำเสนอสินค้าบริการที่สอดรับกับความต้องการของลูกค้า การบริหารจัดการราคาและช่องทางเชื่อมโยงผู้ผลิตกับผู้บริโภคให้เข้าถึงและเกิดความเข้าใจกัน ทำให้เกิดการส่งต่อคุณค่าสินค้า รวมไปถึงเรื่องการสื่อสารและทำกิจกรรมส่งเสริมการตลาดทั้งแบบดั้งเดิมและแบบออนไลน์

• “การตลาดการขับเคลื่อน” Social Movement Marketing เป็นกลยุทธ์การตลาดแนวใหม่ที่มุ่งขับเคลื่อนธุรกิจและสังคมจากพลังของภาคส่วนต่างๆ โดยเฉพาะพลังของผู้บริโภค โดยเป็นแนวทางพัฒนาสู่ความยั่งยืนที่อำนวยประโยชน์กับภาคธุรกิจเพราะเป็นการสร้างความสัมพันธ์ระยะยาวบนฐานความเชื่อในการเปลี่ยนแปลงร่วมกัน การถอดบทเรียนจากกรณีศึกษาทั่วโลกนำสู่การทำงานของสามพรานโมเดลกับ Organic Social Movement 

องค์ความรู้การจัดการห่วงโซ่คุณค่าโดยรวม

องค์ความรู้การจัดการห่วงโซ่คุณค่าโดยรวม เป็นหลักการบริหารจัดการเพื่อให้เกิดความเชื่อมโยงของห่วงโซ่คุณค่า ได้แก่

​

• “องค์กรแห่งการเรียนรู้” (Learning Organization) เป็นแนวทางการบริหารองค์กรบนฐานการส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง ทั้งในกลุ่มพนักงานและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง อาทิ ลูกค้า คู่ค้า ชุมชน ส่งผลให้เกิดความร่วมมือในการทำงาน ร่วมสร้างสรรค์แนวคิดใหม่ๆ และพัฒนางานที่สอดคล้องกับพลวัตการเปลี่ยนแปลง

• “เศรษฐกิจหมุนเวียน” (Circular Economy) เป็นระบบการจัดการที่มุ่งเน้นให้เกิดการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและมีประสิทธิภาพมากที่สุด ลดทอนขยะที่ต้องกำจัดทิ้งหรือพลังงานที่สูญเสียโดยการนำกลับมาใช้ใหม่ ส่งผลเป็นการลดต้นทุน เพิ่มรายได้และความสามารถในการแข่งขัน พร้อมกันกับการสร้างความยั่งยืนของสังคมสิ่งแวดล้อม

​​

• “การเปลี่ยนแปลงเชิงระบบ” (Systems Change) ครอบคลุมการทำความเข้าใจปัญหาเชิงระบบที่มีความซับซ้อนและเชื่อมโยงกับหลายภาคส่วนในหลายมิติ จึงต้องอาศัยการคิดเชิงระบบ (Systems Thinking) การทำงานเป็นทีมโดยมีองค์ประกอบคนที่มีความหลากหลาย ในบทบาท และการสร้างการลงมือทำร่วม (Collective Action) 

• “ผู้นำร่วมการเปลี่ยนแปลง” (Collective Leadership) เป็นแนวทางการส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องมาร่วมเป็นผู้นำในงานตามความรู้ความสามารถ มีเป้าหมายเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบ โดยมีกรณีปัญหาระบบอาหารที่เกี่ยวข้องกับหลายฝ่ายจากต้นน้ำถึงกลางน้ำและปลายน้ำเป็นฐานการเรียนรู้ที่สำคัญ